„W naszej firmie liczy się nie to, co umiesz. Tylko komu to powiesz i kiedy.”
(uczestnik badania „Tabu Polskiego Leadershipu”)
Kompetencje? Tak. Ale najpierw układ.
Z raportu wynika, że aż 60% polskich liderów uważa, że awanse zależą od polityki, a nie faktycznych umiejętności.
Nie mówimy tu o „korporacyjnym folklorze”, tylko o systemowym przekonaniu, które podważa sens inwestowania w rozwój.
A gdy kompetencje przestają mieć znaczenie, pojawiają się skutki uboczne:
- cynizm („po co się starać?”),
- bierność („i tak nie mam wpływu”),
- rotacja tych najbardziej wartościowych („idę tam, gdzie mnie docenią”).
Dlaczego tak się dzieje?
Organizacje mają formalne struktury, ale rządzą się często nieformalnymi zasadami.
Decyzje podejmowane są „za kulisami”, a procesy oceny są nieprzejrzyste, subiektywne i oparte na narracjach, nie na dowodach.
To nie tylko kwestia złej woli. To także efekt braku kultury myślenia.
Zobaczmy, jak wygląda to przez pryzmat podstawowych postaw myślenia krytycznego:
Błąd! Nie podano nazwy pliku.
Czego szczególnie brakuje w „politycznym” systemie awansów?
- Odróżniania faktów od opinii (4) – decyzje oparte są na sympatiach, nie danych.
- Tworzenia logicznych powiązań (3) – między wynikami a uznaniem.
- Kwestionowania założeń (9) – np. że „tak się to robi u nas od lat”.
- Myślenia o konsekwencjach (8) – awanse bez jasnych zasad podważają zaufanie.
Problem nie zaczyna się od ludzi. Zaczyna się od braku narzędzi poznawczych, które pozwalałyby kwestionować, analizować i uzasadniać decyzje.
Co można zrobić inaczej?
Potrzebujemy organizacji, w których promuje się przejrzystość, logikę i otwartość w podejmowaniu decyzji.
Takie środowisko można budować dzięki kulturze 4K, opartej na:
- Krytycznym myśleniu – umiejętności analizy faktów, logiki i argumentów.
- Komunikacji – jasnej, otwartej, opartej na danych i wartościach.
- Kreatywności – pozwalającej tworzyć nowe modele oceny.
- Kooperacji – gdzie sukces opiera się na współpracy, nie na grze o wpływy.
To nie teoria. To praktyka oparta o metody Harvard Project Zero, TOC i Foundation for Critical Thinking.
Narzędzia z tych podejść uczymy na warsztatach – i naprawdę robią różnicę.
Gra czy kompetencja?
Pytanie, które warto zadać:
„Czy w mojej organizacji zasady są jasne – czy tylko niepisane?”
Bo jeśli chcesz zatrzymać najlepszych ludzi, to nie wystarczy obiecać rozwój.
Trzeba stworzyć środowisko, w którym rozwój faktycznie prowadzi do uznania.
W kolejnym artykule:
„Nie wolno się pomylić” – o kulturze strachu i jak ją przełamać przez edukację w myśleniu.
