Myślenie krytyczne w edukacji – co to jest?
Chcąc zająć się dogłębnie tematem myślenia krytycznego w edukacji, niewątpliwie jednym z kluczowym i podstawowych elementów jest wyjaśnienie pojęcia, jakim jest myślenie krytyczne. Czy jest ono tak istotne w przedszkolu i szkole podstawowej, czyli w edukacji wczesnoszkolnej? Czy może ono się przydać uczniom szkół ponadpodstawowych? Czy taka zdolność jest w stanie wspomóc cały proces edukacji, a później i radzenia sobie w rzeczywistości?
Jedno jest pewne – umiejętność myślenia krytycznego jest niezwykle ważna i istotna. Rozwijanie umiejętności krytycznego i logicznego myślenia ma ogromne znaczenie i jak najbardziej powinno się nauczyć myślenia krytycznego już małe dzieci, bowiem w ten sposób będą one w stanie lepiej radzić sobie w życiu, potrafiąc bez problemu zmierzyć się z często trudną, wręcz okrutną rzeczywistością.
Czym jest myślenie krytyczne? Jest to umiejętność myślenia racjonalnie i w sposób uporządkowany. Umiejętność krytycznego myślenia to zrozumienie związku między faktami lub konkretnymi koncepcjami, to rozwiązywanie problemów, a nie uciekanie przed nimi, to rozwijanie mądrości dziecka w taki sposób, aby mogło taką mądrość dalej wykorzystać w życiu. Jak uczyć krytycznego uczenia? Kluczowe jest m.in to, aby nauczyciele mogli inaczej podejść do tematu edukacji, tak, aby sami przekonali się, jak wiele może ona wnieść dobrego w kwestii edukowania i rozwijania zdolności u dzieci oraz młodzieży. Można zamówić książkę…, można dowiedzieć się, czym jest pojęcie myślenia krytycznego. Ale czy to coś da? Nie, jeśli nie podejdzie się do tematu rzeczowo i nie postawi się na edukację nauczycieli, aby ci zdobywając tę zdolność, potrafili w odpowiedni sposób przekazać ją uczniom.
Zdolność krytycznego myślenia – dlaczego jest tak ważna dla uczniów?
Zajęcia w przedszkolu i szkole daleko odbiegają od tego, co istotne w myśleniu krytycznym. Scenariusze zajęć w przedszkolu, podręczniki dydaktyczne dla uczniów, sama forma nauczania – to wszystko stanowi zlepek ogromnej dawki informacji, która przekazywana jest w taki sposób, iż trudno wyciągnąć z niej coś sensownego. Uczniowie uczą się pojęć, zagadnień, konkretnych informacji, ale tak naprawdę nie uczą się, jak żyć i jak radzić sobie później w dorosłym już życiu.
Współcześnie zalew informacji medialnej wymusza kształcenie w myśl krytycznego myślenia. Aby móc zapewnić uczniom sukces, pedagogika powinna być nastawiona na nieco inne działania. Sama teoria i metodyka jest oczywiście potrzebna, ale tutaj kluczowe znaczenie ma edukacja do samodzielności, ustalanie konkretnych strategii, działanie w myśl zasady: predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania. W Polsce myślenie krytyczne ,,szwankuje”, co sprawia, że nie każdy jest w stanie osiągnąć sukces, zdobyć zawodowe cele, poradzić sobie z realizacją marzeń, odnaleźć się w tej obecnej rzeczywistości. W myśleniu krytycznym ukierunkowuje się uczniów na to wszystko, co najważniejsze, na to, co jest w stanie pozwolić im żyć we współczesnym świecie. Poprzez zdolność myślenia krytycznego można nauczyć się argumentowania i wnioskowania, myślenia i działania. Jeśli dziecko działa w myśl myślenia krytycznego, rozumie pojęcie przyczyny i skutku. Poważne sprawy – poszukiwania małych rozwiązań, poważne sprawy – poszukiwania samodzielnych do podjęcia decyzji. Jest zadanie, pojawia się argumentacja, dąży się do rozwiązania problemu czy znalezienia najlepszej drogi w danej sytuacji. Poprzez myślenie logiczne uczeń zdobywa kompetencje w zakresie rozumowania i tworzenia informacji, przygotowywania argumentów w mowie i piśmie, uczenia się konstruktywnego myślenia, przyjmowania krytyki, działania pod presją czasu, w stresie…
Jak uczyć krytycznego myślenia?
Ogrom materiałów pdf, niejeden ebook, książki odznaczające się jasnością prowadzonego wywodu – zgodnie z mcluhanowską maksymą. Spośród materiałów dydaktycznych można wybierać naprawdę sporo wartościowej wiedzy, która to znajduje się w sieci lub na półkach w księgarniach. Czy to jednak faktycznie jest w stanie pomóc? Tak, ale nie w pełni, bowiem tutaj sam materiał to jedynie podstawa, a dzieciom potrzebna jest praktyka, poprawne zrozumienie pojęcia myślenia krytycznego poprzez odpowiedni przekaż i formułowanie, a tego mogą nauczyć ich tylko wyedukowani i wyszkoleni nauczyciele. Jak uczyć krytycznego myślenia? Przede wszystkim poprzez wyszkolenie nauczycieli, aby poznali oni dokładnie pojęcie myślenia krytycznego i w jego myśl zaczęli nauczać swoich uczniów.
Metodyka kształcenia w szkole podstawowej i ponadpodstawowej – niezbędna kompetencja w podstawie programowej
Posyłając dzieci do szkoły chcemy, aby ona wyposażyła każde dziecko w odpowiednią wiedzę i zdolności. Ono w tej szkole zdobywa codzienne kompetencje, sprawdza swoją wiedzę, jest oceniane. Czy nie wydaje nam się jednak, iż edukacja w szkole ma charakter wręcz instruktażowy? Poprzez myślenie krytyczne można zagwarantować dzieciom psychopedagogiczne uwarunkowanie stymulujące konstruktywną krytykę, można przekazać im wiedzę w zakresie rozumowania i tworzenia informacji, porządkowania faktów, przetwarzania informacji, poznawania życia w nieco innej formie i w nieco inny sposób. Na tym powinna skupić się więc edukacja w Polsce i to powinno odegrać tutaj kluczowe znaczenie, aby w szkolnictwie nastąpiła REWOLUCJA!